باشگاه خبری فراساحل: با انتشار اخباری مبنی‌بر سفارش ساخت کشتی‌های کانتینری و نفت‌کش چند میلیارد دلاری به چین از سوی ایران که در رویترز و خبرگزاری‌های داخلی به‌صورت ویژه بازتاب یافت، انجمن مهندسی دریایی ایران در نامه‌ای سرگشاده به رئیس‌جمهور خواستار بررسی و پیگیری موضوع شد. به گزارش باشگاه خبری فراساحل و به نقل از مارین نیوز، کشمکش بین خرید یا ساخت کشتی از‌جمله موضوع‌های سیاست‌گذاری صنعتی بوده که سال‌های متمادی بین کارشناسان و دست‌اندر‌کاران حوزه کشتیرانی اختلاف نظرهای زیادی به همراه داشته است. طرفداران اولویت دادن به خرید کشتی بر زمان‌بر بودن کشتی‌سازی در ایران و نبودن بسترهای لازم برای کشتی‌ساز شدن کشور تاکید دارند و هواداران ساخت کشتی بر هویت صنعتی کشور در این حوزه و جلوگیری از خروج ارز و درآمدزایی از این راه تکیه می‌کنند.

در این رابطه با علی‌اکبر غنجی، مدیرعامل شرکت کشتیرانی دریای خزر  به گفت‌و‌گو  پرداخته‌ایم. البته روزنامه «دنیای خودرو» در روزهای آتی این موضوع را از جوانب مختلف بررسی و نظر کارشناسان و مسئولان این حوزه را جویا خواهد شد. لذا تاکید می‌شود که نظرات مطروحه در این باب صرفا رویکرد مصاحبه‌شوندگان و روزنامه، رسالت خود را تنها انعکاس دیدگاه‌های مختلف در این زمینه می‌داند.

چرا سفارش ساخت این کشتی‌ها به خارج از کشور داده می‌شود؟
شما بگویید این کشتی‌ها را کجا سفارش دهیم؟

یعنی در ایران هیچ امیدی به ساخت کشتی نیست؟
موضوع ساخت کشتی در ایران، مانند این است که یک گاو داشته باشید و بخواهید کشوری را شیر دهید. آیا چنین چیزی امکان‌پذیر است؟ صحبت‌های دوستان کمی غیرتخصصی است. بر اساس اعلام گمرک ایران در سال 94، حجم صادرات کشور به 93 میلیون و 520 هزار تن و حجم واردات کشور ما به 35 میلیون و 70 هزار تن رسید. میزان این صادرات در شمال کشور، چیزی حدود 6 تا 7 میلیون تن است. این رقم را بر تعداد کشتی‌هایی که در شمال کشور فعالیت دارند (که اغلب 7 تا 8 هزار تن ظرفیت دارند) و کشتی‌های جنوب (که ظرفیت بیشتری دارند)، تقسیم کنید یا میزان صادرات نفت را که قرار است به 5 تا 6 میلیون بشکه در روز برسد، در نظر بگیرید و ببینید در حال حاضر چه تعداد نفتکش در اختیار داریم. انجمن مهندسی دریایی ایران باید پیش از نگارش نامه به رئیس‌جمهوری، این موضوعات را در نظر بگیرد.

امروز، ما قصد داریم این حمل‌و‌نقل را انجام دهیم. پس چرا نباید نفتکش بخریم؟ چون قرار است عده‌ای آن را در ایران بسازند؟ شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، نخستین شرکتی بود که 13 سال پیش، سفارش 5 فروند کشتی را به کارخانه ایزوایکو داد. همزمان با این سفارش، یک کشتی را به برای مدل‌سازی به آلمان سفارش دادند و قرار بود انتقال تکنولوژی آن صورت پذیرد که چنین امری محقق نشد. امروز پس از گذشت 8 سال، آن کشتی آلمانی در شرف از رده خارج شدن است، اما ما هنوز سومین کشتی خود را از شرکت ایزوایکو تحویل نگرفته‌ایم. برای اطلاعات بیشتر باید عرض کنم شرکت ایزوایکو تنها وظیفه مونتاژ بدنه این کشتی‌ها را بر عهده داشت و تجهیزات دیگر کشتی مانند موتور و ... همگی از خارج کشور سفارش داده شده بودند. ما نباید در جهت حرکت به سوی هدفی خوب، اهداف دیگر را نابود کنیم.

کشتی سازی حتما خوب است و کسی منکر آن نیست، اما ما امروز نیاز داریم صنعت حمل‌و‌نقل خود را که سال‌ها از بازار دور بوده و با سقوط به رده زیر 20 در دنیا دست و پنجه نرم می‌کند، نجات دهیم. اگر پیش از تحریم، خرید ناوگان حمل‌و‌نقل انجام نمی‌گرفت و در دوران تحریم از کمبود ناوگان رنج می‌بردیم، آیا در این دوره می‌توانستیم ناوگانی داشته باشیم که یک روز کار صادرات و واردات کشور را لنگ نگذارد؟

مصداق این مدعا برای امروز هم وجود دارد. اگر نیازهایمان را همزمان با انتقال تکنولوژی و تشکیل شرکت‌های مشترک تامین نکنیم، باز هم زمین خواهیم خورد. ما برای ساخت هواپیما با اوکراینی‌ها وارد همکاری شدیم و آنتونوف 140 را ساختیم. این هواپیما چقدر می‌توانست نیاز کشور را برطرف کند؟ دیگر نباید هواپیمایی بسازیم؟ هواپیما نخریم زیرا 140 می‌سازیم؟ اگر روزی هواپیماهای پهن‌پیکر نیاز داشتیم، چه کنیم؟ در‌نهایت هم دیدیم خود رئیس‌جمهور دستور عدم استفاده از این هواپیما را صادر کرد.

انجمن مهندسی دریایی به ما بگوید در ایران تولید موتور دریایی بزرگ، کجا و تحت لیسانس کدام موسسه رده‌بندی معتبر دنیا انجام می‌شود تا همین فردا سفارش ساخت به آنها دهیم. ساخت کشتی، تنها ساخت بدنه آهنی آن نیست. سیستم انتقال حرکت، شفت و پروانه توسط کدام کمپانی در ایران تولید شده و لیسانس گرفته است؟ ما نمی‌توانیم دوباره چرخ را اختراع کنیم!

پس سفارش ساخت کشتی به خارج کشور را خیلی به‌صرفه‌تر از سفارش آن به داخل می‌دانید؟
قطعا همین طور است و پاسخ شفافی داریم. این موضوع مانند این است که انجمن داروسازان کشور در نامه‌ای به رئیس‌جمهور مدعی شود در حالی که روابط خود را با آلمان‌ها از سر گرفته‌اید، دیگر از آنها مواد اولیه داروسازی خریداری نکنید. مگر داروهای جدید و داروهای ضدسرطان را می‌توانیم در ایران تولید کنیم؟

دوستان باید اجازه دهند کار انجام شود و درست نیست با ارسال نامه به رئیس‌جمهور، ایشان و همکارانشان را نسبت به فعالیت‌های صورت گرفته بدبین کنیم و به اشتباه بیندازیم. دوستان باید به این صنعت نزدیک شوند و با راهکارهای عملی به حل مشکلات بپردازند. اگر قصد داریم کشتی بخریم، انجمن مهندسی دریایی باید بیاید و به طور مثال 20 مهندس خود را با ما به آنجا بفرستد تا مونتاژ را یاد بگیرند.

دلیل ضعف در کشتی‌سازی کشور را چه می‌دانید؟
هزینه تمام شده ساخت کشتی در ایران بسیار بالاست. انجمن مهندسی دریایی ایران باید با انجام مذاکراتی، هزینه تمام شده ساخت کشتی را کاهش دهد. ساخت یک حیاط حوض خشک شناور در ایران، 30 تا 40 درصد گران‌تر از چین تمام می‌شود. شما از شرکت‌ها می‌خواهید هم هزینه‌ها و هم مشکلات را تحمل کنند و هم صدایشان در نیاید.

انجمن کشتیرانی، انجمنی است که حق عضویت می‌گیرد تا اوضاع و احوالش بچرخد. بنده در کشتیرانی دریای خزر فعالیت دارم و تا امروز ندیده‌ام شخصی از این انجمن بیاید و به پای درد دل ما بنشیند تا ببیند به عنوان یک شرکت کشتیرانی با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنیم. دوستان نشسته‌اند و هر از گاهی نشستی برگزار می کنند اما این عملکرد به درد کشتی‌سازی و کشتیرانی کشور نمی‌خورد.

خود من هم علاقه‌مندم در کشورم همه چیز ساخته شود. در زمان جنگ، روزی نیاز کشور بود که موشک داشته باشیم. صنعتی‌ها، دانشگاهی‌ها، نظامی‌ها، ارتشی‌ها و ... همه با هم بسیج شدند تا امروز قدرت موشکی کشور به این مرحله برسد. باید بررسی کنیم چطور به این قدرت موشکی رسیده‌ایم و از همان مسیر صنعت کشتی‌سازی را قدرتمند کنیم.

نکته دیگر این است که قرار نیست همه کارها را خود انجام دهیم. نمی‌توانیم امروز در برابر کشوری که یک قرن سابقه ساخت رادار دارد، ادعای تولید رادار قدرتمند کنیم. باید اولویت‌های خود را مشخص کنیم. اگر منظور دوستان از ساخت کشتی در داخل، ساخت لنج و ... است، هیچ مشکلی نداریم، اما صحبت ما مسیرهای برزیل و آرژانتین، آمریکای جنوبی و ... است. یادتان باشد می‌خواهیم از اقتصاد جهانی بهره ببریم، اگر قرار باشد از فضای به وجود آمده پس از تحریم بهترین استفاده را کنیم، باید روابط خود را با تمام بنادر دنیا آغاز کنیم.